Wacław Koźmiński urodził się 16 października
1829 r. w Białej Podlaskiej, w rodzinie inteligenckiej, jako drugi syn Stefana
i Aleksandry z Kahlów. Miał także dwie młodsze siostry. Był bardzo zdolny, po
ukończeniu gimnazjum w Płocku studiował na wydziale budownictwa warszawskiej
Szkoły Sztuk Pięknych. Będąc w gimnazjum zaniechał praktyk religijnych, a w
czasie studiów zupełnie stracił wiarę.
23 kwietnia 1846 r. został aresztowany przez policję carską pod zarzutem
udziału w spisku i osadzony w X pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Wówczas ciężko
zachorował; powracając do zdrowia, przemyślał dokładnie swoje życie i nawrócił
się. Uwolniony z więzienia po blisko roku, podjął dalsze studia, a jednocześnie
prowadził bardzo surowy tryb życia.
Po ukończeniu studiów, 8 grudnia 1848 r. wstąpił do klasztoru kapucynów. Już 21
grudnia przyjął habit zakonny i otrzymał imię Honorat. Pierwszą profesję złożył
dokładnie rok później. Chociaż pragnął być bratem zakonnym, przełożeni polecili
mu, aby przygotowywał się do kapłaństwa. Po ukończeniu studiów teologicznych
przyjął święcenia kapłańskie 27 listopada 1852 r. Wkrótce został mianowany
profesorem retoryki oraz sekretarzem prowincjała, lektorem teologii i
spowiednikiem nawracających się. Zasłynął w Warszawie jako znakomity rekolekcjonista
i misjonarz ludowy. Pracując w III Zakonie św. Franciszka, gorliwie działał w
kościołach Warszawy. Swoją głęboką religijnością i troską o człowieka zjednywał
wielu ludzi dla Chrystusa.
W 1861 roku, po kasacie zakonów przez władze carskie, o. Honorat został
przewieziony do Zakroczymia pod Warszawą. Pomimo trudnych warunków tworzył tam
dalej grupy tercjarek. Około 1889 r. zwrócił się do Stolicy Świętej o
zatwierdzenie zgromadzeń bezhabitowych. W tym samym roku uzyskał aprobatę.
Dzięki temu powstało 26 stowarzyszeń tercjarskich, z których na przestrzeni lat
uformowały się liczne zgromadzenia zakonne. Ojciec Honorat stał się
odnowicielem życia zakonnego i twórcą jego nowej formy zbliżonej do
dzisiejszych instytutów świeckich. Poprzez swoje duchowe córki i synów starał
się docierać do wszystkich środowisk i odrodzić w społeczeństwie ducha
gorliwości pierwszych chrześcijan. Kierował tymi wspólnotami przez konfesjonał
i korespondencję, ponieważ rząd carski nie pozwoliłby na formowanie się nowych
zakonów, zaś w roku 1864 skasował zakon kapucynów, pozostawiając tylko klasztor
w Zakroczymiu. Do dziś istnieją trzy zgromadzenia honorackie habitowe:
felicjanki – powołane we współpracy z bł. Marią Angelą Zofią Truszkowską,
serafitki i kapucynki oraz czternaście bezhabitowych, utajonych przed carskim
zaborcą.
Zgromadzenia o. Honorata podejmowały prace charytatywne i apostolskie, m.in.
wśród młodzieży szkolnej i rzemieślniczej, w fabrykach, wśród ludu wiejskiego,
w przytułkach dla ludzi starych i upośledzonych. Powstały w 1893 r. na terenie
Królestwa ruch mariawitów zaszkodził opinii o. Honorata. Gdy w 1908 r. biskupi
zreorganizowali jego zgromadzenia, a ich postanowienie zatwierdził Watykan,
zalecając o. Honoratowi powstrzymanie się od dalszego kierowania nimi, przyjął
to z pokorą i posłuszeństwem.
Ostatecznie osiadł w Nowym Mieście nad Pilicą. W 1895 r. został komisarzem
generalnym polskiej prowincji kapucynów i przyczynił się do znacznego rozwoju
zakonu. Jednocześnie prowadził intensywną pracę pisarską, zabierał głos w
aktualnych sprawach, zajmował się zagadnieniami społecznymi. Był człowiekiem
wielkiej gorliwości, jeśli chodzi o zbawienie dusz. Wiele godzin spędzał w
konfesjonale. Praktykował surowe umartwienia, sporo czasu spędzał na modlitwie.
Pozbawiony słuchu i cierpiący fizycznie, resztę lat spędził na modlitwie i
kontemplacji. Wyczerpany pracą apostolską, zmarł w opinii świętości 16 grudnia
1916 r. 16 października 1988 r., w 10. rocznicę swego pontyfikatu, beatyfikował
go św. Jan Paweł II. Bł. Honorat jest głównym patronem diecezji łowickiej.
W ikonografii bł. Honorat przedstawiany jest w habicie kapucynów.